Ritme in je darmen – Column van diëtiste Janet Noome
Diëtist
Buikpijn
Heel herkenbaar voor mensen met onbegrepen buikpijn die vaak al een heel circuit van onderzoek doorlopen hebben. Darmonderzoek, ontlasting onderzoek, méér voedingsvezels of juist géén. Resulterend in een uiteindelijk algemeen advies: we kunnen niets afwijkends vinden, alles is goed dus leer er maar mee leven, het hoort bij je. “Leer er maar mee leven”. Sinds ruim driekwart jaar is dat bij PDS gelukkig niet meer het juiste advies. Dankzij uitstekend onderzoek door een groep Australische wetenschappers aan de Monasch University in Melbourne is er nu een aanpak met een hoge successcore. In zo’n 74% van de gevallen treedt verbetering op na de juiste voedingsinterventie. Want daar hebben we het over. Als je bedenkt dat er in Nederland meer dan een miljoen mensen zijn die lijden aan een prikkelbare darm, dan kun je echt spreken van een medische doorbraak in de behandeling ervan. Door afname van buikklachten neemt de kwaliteit van leven geweldig toe. Dat dit een enorme vermindering van de ziektelast geeft en dus een besparing op de zorgkosten, is ook duidelijk.
PDS
Wat is er namelijk aan de hand? Bij mensen met een prikkelbare darm worden er bepaalde voedingsmiddelen niet goed verdragen in het darmkanaal. Hierdoor ontstaan een serie klachten waarvan buikpijn met een opgezette buik een heel kenmerkende is. Het is niet alleen een gevoel, het is ook meetbaar in centimeters. Vaak wordt dan gedacht aan verstopping, dat de darm vol zit met poep, maar dat hoeft helemaal niet. Sterker nog, dat is vaak helemaal niet het geval. Bij PDS is de oorzaak van de opgezette buik meestal het toegenomen volume vocht en vaak ook gasvorming die vrijkomen bij een verstoorde vertering. Dat hele verstoorde verteringsproces veroorzaakt heftige buikpijn. Grote hoeveelheden vocht en gas zijn dan weer de oorzaak dat men klaagt over winderigheid en vaak diarree heeft. Deze klachten zijn niet voortdurend aanwezig maar ontstaan meestal nadat men wat gegeten heeft en vaak bouwt het zich ook op in de loop van de dag. Maar er zijn ook dagen met weinig last. Dat maakt PDS tot een ongrijpbare en vaak onbegrepen aandoening.
Onderzoek
En dat is in Australië onderzocht: waarom heeft een PDS patiënt soms wèl en soms géén buikpijn? Dat moet toch iets met het voedingspatroon te maken hebben? Om een lang verhaal kort te maken bleek de veroorzaker van PDS klachten te liggen bij de koolhydraten. Aangezien de groep koolhydraten onze grootste calorieënbron is en bijna overal in voorkomt, was de hamvraag: welke koolhydraten geven dan klachten? Dat heeft jaren onderzoek gekost maar men is er uitgekomen.
FODMAP
Het komt er op neer dat bepaalde koolhydraten problemen kunnen geven bij de vertering in de dunne darm en niet goed worden opgenomen door de darmwand. Ze zorgen in de dunne darm vervolgens voor eerder genoemde problemen. Om deze problemen te voorkomen moet je deze koolhydraten zien te vermijden in je eten en drinken. En dat dieet heet het “laag FODMAP dieet” of “FODMAP beperkte dieet”.
Waarom de naam FODMAP?
FODMAP is een afkorting waarbij elke letter staat voor een bepaald koolhydraat. Het betekent letterlijk Fermenteerbare Oligosacchariden Disacchariden Monosacchariden and (en) Polyolen. Niet iedere PDS patiënt heeft last van dezelfde FODMAP’s. Ook de hoeveelheden per portie eten of drinken blijkt van invloed te zijn op het ontstaan van de klachten. Er kan dus sprake zijn van een drempelwaarde. Wat je nu wilt uitzoeken is waar iemand last van heeft en ook hoeveel er dan van gegeten of gedronken kan worden. En dat gebeurt door middel van de zogenaamd eliminatie fase van het FODMAP dieet. Na een week of 6-8 dit strenge dieet gebruikt te hebben volgt de periode van uittesten middels een speciaal protocol: de provocatie fase. En dan wordt het spannend…
Moedeloos
Terwijl ik dit verhaal vertelde aan de scholier zag ik zijn gezicht opknappen. De soort moedeloosheid waarmee hij binnenkwam veranderde zienderogen. Hij kwam los en vertelde mij hoeveel problemen hij ondervond van zijn PDS en wat voor invloed het had op zijn leven. Hij was op de middelbare school nooit mee geweest met excursies want stel je voor dat hij buikpijn kreeg en er was geen wc in de buurt. Hij was een verwoed volleyballer maar liet vaak verstek gaan bij trainingen en wedstrijden. Dat werd hem niet in dank afgenomen door zijn teamgenoten en dat veroorzaakte weer stress bij hem. En ook stress verergerde zijn buikpijn had hij ervaren. Hij werd enthousiast over het laag FODMaP dieet en wilde meteen starten om het tot op de bodem uit te zoeken. Dat was in het voorjaar. Een maand geleden zag ik hem voor de allerlaatste keer. Inmiddels was hij student geworden en vertelde mij dat hij in september op introductiekamp was geweest. Hij had van te voren aan de leiding doorgegeven dat hij 3 specifieke FODMaP’s niet verdroeg. Hij had de uitgebreide lijst afgegeven van producten die hij niet kon eten. “En”, vroeg ik, “Hoe is het gegaan?”“Geen last gehad! Ik heb nu een normaal ritme in mijn darmen. Ik ben er zo blij mee! “ Hij straalde, net als ik.
Dietiste Janet Noome uit Emmen schrijft iedere maand een column voor Gezondheid en Co.
No comments yet.