Wat is SIBO?

Bacteriële overgroei in de dunne darm (beter bekend als SIBO – Small Intestinal Bacterial Overgrowth) krijgt steeds meer aandacht als een mogelijke oorzaak van darmklachten. Maar wat is SIBO? En wat weten we precies over de relatie tussen SIBO en het prikkelbaredarmsyndroom?

SIBO staat voor ‘Small Intestinall Bacterial Overgrowth’ oftewel bacteriële overgroei in je dunne darm. In de dunne darm zitten weinig bacteriën in verhouding met de dikke darm. Als er door bijvoorbeeld een operatie een verschuiving van bacteriën plaatsvindt, dan gaan er meer (ziekmakende/ongunstige) bacteriën in de dunne darm zitten dan er behoren te zijn. Je kunt dan diverse soorten darmklachten krijgen. De reden dat er meer bacteriën in je dunne darm komen, is niet geheel duidelijk. Een aantal (mogelijke) oorzaken zijn:

• een darminfectie

• een verandering van het maagdarmkanaal, zoals een operatie waarbij een deel van de maag of een deel van de dikke darm wordt weggehaald

• een verstoorde darmwerking

• een verminderde aanmaak van enzymen door de alvleesklier

• een verminderde aanmaak van galzuren

• verminderd maagzuur of veel gebruik van maagzuurremmers zoals omeprazol

• veelvuldig gebruik van medicatie zoals antibiotica en chemotherapie

Het lastige aan SIBO is, dat de symptomen vrijwel gelijk zijn aan PDS. Heb je darmklachten en met name vrij snel na het eten? Zoals buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel en een zichtbaar opgezette buik? Dan heb je misschien SIBO. Ook als je nog veel klachten houdt na het FODMAP-dieet, kan de oorzaak SIBO zijn.

Ook een tekort aan bepaalde vitamines of mineralen kan aangeven dat je SIBO hebt. Met nam een tekort aan B-vitamines, vitamine D, vitamine K, calcium en ijzer.

SIBO ademtest

Hoe weet je of je SIBO hebt? In heel veel ziekenhuizen kan een ademtest worden afgenomen, met een drankje met lactulose of glucose als testmethode, om te kijken of je SIBO hebt. Beide testen hebben wel een diagnostische beperking. De kans is aanwezig dat je een foute uitslag krijgt (vals positief of vals negatief).

Het is verstandig je te laten testen als je elke dag en de hele dag door klachten hebt. Ook als je het FODMAP dieet hebt gevolgd en je houdt een opgeblazen buik en je krijgt klachten op elke fodmapgroep, dan is de kans groot dat je SIBO hebt.

Ziekenhuizen die de waterstof ademtest uitvoeren zijn er heel veel. Er zijn (nog geen) ziekenhuizen in Nederland die een methaan ademtest doen.

Enkele voorbeelden van ziekenhuizen die een waterstofademtest doen (er zijn veel meer ziekenhuizen dan genoemd in het lijstje):

• Alkmaar                             MC Alkmaar
• Amsterdam                      OLVG
• Arnhem                            Rijnstate
• Bethesda                          Treant Zorggroep
• Beverwijk                         Rode Kruis Ziekenhuis (alleen na verwijzing specialist)
• Eindhoven                       Maxima Medisch Centrum
• Gouda                              Groene Hart Ziekenhuis
• Groningen                      UMCG (alleen bij interne behandeling)
• Haarlem                          Spaarne Gasthuis (afspraak maken priklab Atal Medial (023-530 7800)
• Hoogeveen                     Ziekenhuis Bethesda
• Leiden                              lrijne Zorggroep
• Maastricht                      MUMC+
• Nieuwegein                    St. Antonius ziekenhuis
• Roosendaal                    Bravis Ziekenhuis
• Rotterdam                      Erasmus MC
• Terneuzen                       ZorgSaam Zeeuws Vlaanderen
• Uden                                Bernhoven
• Utrecht                            St. Antonius ziekenhuis
• Zwolle                             Isala

SIBO dieet en behandeling

Als je SIBO hebt, moet je bij voorkeur behandeld worden met antibiotica in combinatie met een ‘SIBO-dieet’. Er zijn heel voor soorten SIBO-dieten dus het is niet eenvoudig om te bepalen welke SIBO-dieet bij jou past. Het kan het 2-fasen dieet van de SIBOdoctor of een specifiek koolhydraatarm dieet of een combinatie van het FODMAP-dieet met een koolhydraatarm dieet of het GAPS-dieet. En zo zijn er nog meer mogelijkheden.

Welk SIBO-dieet voor jou ideaal is, is uit te proberen. Er is ook nog weinig onderzoek naar gedaan om daar echt iets over te kunnen zeggen. Over het algemeen starten de meeste mensen wel met een vezelarm dieet in combinatie met een FODMAP-arm dieet . Het doel van het ‘SIBO-dieet’ is om de bacteriën in de dunne darm geen eten te geven, zodat je veel minder klachten krijgt. Denk aan minder boeren en een minder opgeblazen buik. Dat is een reden dat het FODMAP-dieet steeds vaker wordt geadviseerd als onderdeel van het SIBO dieet. FODMAP’s zijn voeding voor bacteriën in de darm, bij een FODMAP-beperkt dieet geef je deze bacteriën dus ook minder voeding als het ware. Daarom wordt momenteel gebruik gemaakt van (onder andere) deze aanpak.

Qua behandelingen zijn er ook diverse opties. Denk aan antibiotica of een kruidenbehandeling (fytotherapie>

Uit onderzoek komt qua antibiotica het antibioticum Rifaximine als beste uit de bus. Meer onderzoek is nodig om te bepalen hoe Rifaximine werkt, wat de optimale dosering is en of herhaalde behandelingen nodig zijn bij mensen met terugkerende klachten. Bepaalde probiotica zouden het effect van Rifaximine kunnen versterken, daar moet echter nog meer onderzoek naar gedaan worden.

In plaats van antibiotica kan SIBO ook (gedeeltelijk) behandeld worden met bepaalde kruiden of een elementair dieet. Vaak wordt berberine met oreganolie ingezet.

Volgens recent onderzoek blijkt ook dat probiotica, in combinatie met antibiotica, een positief effect kunnen hebben op SIBO. Meer onderzoek is nodig en dit hoeft niet bij iedereen te werken, maar het zou een goede optie zijn om probiotica te combineren met antibiotica. Overleg dit met jouw behandelend arts.

Daarnaast is het erg belangrijk om te achterhalen wat de reden was/is voor jouw SIBO, zodat je dit in de toekomst kunt voorkomen. Let erop dat je niet te veel eet, het liefst op gezette tijden eet en niet te vaak snacks eet tussendoor. Geef je spijsvertering voldoende rusttijd tussen de maaltijden (wacht het liefst ca. 4 uur tussen elk eetmoment) en eet niets meer 2 a 3 uur voor het slapen gaan.

Tips

Als je heel veel en vrij snel klachten hebt na het eten, kan je het volgende doen:

• Vraag een verwijzing bij je huisarts voor een glucose- of lactuloseademtest in het ziekenhuis voor een waterstofademtest. Een andere optie is dat je een thuistest doet zodat je zowel waterstof als methaan kan meten.
• Ga (eventueel eerst) je bloed na laten kijken op de status van vitamine B12, vitamine D, calcium en ijzer.
• Start een koolhydraatarm dieet en/of het FODMAP-dieet onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist. Je kunt deze vinden via www.fodmapdietist.nl. Stel samen een behandelplan op, doe dit niet alleen.
• Probeer eventueel tijdelijk zelfzorgmiddelen zoals Iberogast (een Chinees kruidenmengsel), Tempocol (pepermuntolie) en/of spijsverteringsenzymen in combinatie met goede voeding voor je maag en darmen
• Als je een koolhydraatarm of het FODMAP-dieet hebt gevolgd, en je houdt nog klachten, volg dan het SIBO-dieet, onder begeleiding van een diëtist.
• Ga naar een (natuur)diëtist die gespecialiseerd is in maag- en darmklachten, of ga naar een gespecialiseerde FODMAP-dietist te vinden op fodmapdietist.nl

Wij houden je op de hoogte van verdere ontwikkelingen!