Mariska Dute is atlete en sportdiëtist met PDS. Wanneer PDS symptomen haar sportprestaties zodanig beïnvloedde dat het plezier in sporten terugliep, was het genoeg: daar moest iets aan gedaan worden. Ze deelt graag haar persoonlijke ervaring met het FODMAP dieet en hoe dit haar plezier in sporten heeft teruggegeven.
‘De weg naar topprestaties is er één met ups en downs en hierbij is voeding één van de sleutels tot succes’. Dit is mijn koelkastspreuk. Als sportdiëtist en atlete heb ik de afgelopen periode mogen ervaren dat een verandering in voeding grote effecten kan hebben op bijvoorbeeld het leveren van sportprestaties. Ik ben Mariska Dute, 29 jaar en ik deel graag mijn positieve ervaringen met het FODMAP-dieet in combinatie met mijn topsport. Ik ben langeafstandsloper en als sportdiëtist en docent werkzaam bij de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Ik loop afstanden van vijf kilometer tot en met de marathon. Helaas is het alweer tweeënhalf jaar geleden dat ik een marathon heb gelopen, mede door mijn prikkelbare darmsyndroom.
In 2013 kreeg ik van een collega-atlete een tip over het FODMAP-dieet. Mijn eerste reactie was: ‘Niet weer één of ander nieuw dieet’. Als sportdiëtist heb ik de ervaring dat diëten elkaar in rap tempo opvolgen, en niet alle diëten blijken uiteindelijk even werkzaam. In voedingsland is het wat dat betreft nooit rustig en heb er daarom toen niets mee gedaan. Ik ben geen fan van hypes en wil eerst graag voldoende wetenschappelijk bewijs zien voor de werking van een dieet.
Begin 2014 begon het bij mij toch te kriebelen en heb ik me verdiept in het FODMAP-dieet. Mijn prikkelbare darmsyndroom speelde me al een halfjaar flink parten. Voor mensen met PDS had ik herkenbare klachten als winderigheid, opgeblazen gevoel en darmkrampen. Ik had al van alles geprobeerd, maar zonder blijvend resultaat. Zo langzamerhand was ik de klachten goed zat. Het beïnvloedde mijn dagelijks leven behoorlijk en mijn sportprestaties werden er flink door beïnvloed. Trainingen kon ik door mijn klachten niet goed volbrengen, ik stond geregeld in de bosjes. Ik moest mijn trainingstijden aanpassen waardoor ik steeds vaker alleen moest trainen. Ik miste het contact met teamgenootjes. Ik moest selectief zijn in de wedstrijden die ik liep, omdat ik niet in de middag of avond kon lopen als gevolg van de klachten. Soms was ik het plezier in het lopen echt kwijt, terwijl hardlopen voor mij een heerlijke uitlaatklep is. Ik kan echt genieten van het sporten in de natuur, ongeacht welk seizoen. Af en toe had ik een uitschieter en presteerde ik goed. Dit motiveerde me dan weer genoeg om toch door te gaan.
Uiteindelijk besloot ik dat ik het FODMAP-dieet wilde volgen. Veel slechter kon het niet worden, was mijn gedachte. Ik ben rigoureus te werk gegaan. Ik ben de kelderkast en koelkast in gedoken en ik heb alle producten met een hoog FODMAP-gehalte weggegooid. Ik ben het type alles of niets, nu snap je misschien ook mijn begin met dit dieet. Vanwege mijn achtergrond ben ik zonder begeleiding van een diëtist gestart, ik ben zelf de literatuur in gedoken. Ik zou dit niemand aanraden. Er komt veel bij kijken doordat je in de eliminatiefase veel producten niet mag eten. Ik had het voordeel dat ik sportdiëtist ben waardoor mijn productkennis groter is dan gemiddeld. Door het begeleiden van anderen en het lezen van ervaringsverhalen, weet ik dat de kans op tekorten groot is als je zomaar start. Het risico is groot dat je te eenzijdig blijft eten, voor een onnodig lange periode, en jezelf teveel ontzegt. Dat zou zonde zijn.
In de eerste weken merkte ik direct verschil. De klachten werden minder! Zou het dan toch werken? Niet te vroeg juichen, dacht ik nog. Helaas nam mijn gewicht ook af. Ik viel twee kilo af terwijl mijn calorie-inname gelijk was. Ik baalde hiervan, dit was in mijn geval niet de bedoeling. In de eerste twee weken was ik ook af en toe duizelig als ik opstond van de bank of uit de auto stapte. Dit alles gooide ik op de metabole veranderingen, omdat ik anders en minder koolhydraten ben gaan eten. Als duursporter bestond mijn voeding voor meer dan de helft uit koolhydraten. Om je een beeld te geven: circa 55 tot 60 procent was koolhydraten. Dat heb ik teruggebracht naar zo’n 45 procent, wat voor een duursporter weinig is.
Tijdens de herintroductie van producten werd mij al snel duidelijk dat ik vooral klachten kreeg van producten met een hoog gehalte aan fructanen en fructose. Toen begon er bij mij een belletje te rinkelen. Ik had namelijk altijd klachten als ik sportdrank gebruikte en daar zit fructose in. Tevens at ik veel graanproducten met tarwe als basis waar ik klachten van krijg. Sinds ik deze producten niet meer gebruik, zijn mijn klachten enorm verminderd. Ik heb nu voor mezelf duidelijk wat ik wel en niet kan eten. Ik moet me goed aan het FODMAP-dieet houden, anders krijg ik zo weer klachten weet ik inmiddels uit ervaring. In de afgelopen maanden heb ik een wedstrijd gehad die niet goed ging door darmklachten. De oorzaak was overduidelijk: ik had de avond ervoor meegegeten tijdens de pastaparty. Ik dacht dat ik zo goed mogelijk had opgelet. Helaas niet dus. Vanaf het moment dat ik opstond was het mis en toen wist ik genoeg. Voor mij was dit een mooi leermoment. Als ik goed wil presteren zal ik producten met een hoog gehalte aan bijvoorbeeld fructose of fructanen, moeten mijden. Ik weet nu waar mijn grenzen liggen. Dit heb ik de afgelopen periode getest, zodat ik een zo gevarieerd mogelijk voedingspatroon kan volgen.
Thuis red ik me prima, maar buiten de deur eten is een crime. Vooral lunchen is lastig. Ik heb meerdere keren ervaren dat de keuze beperkt is of dat een restaurant zelfs niet wil meewerken. Dit heeft me verrast, want ik dacht dat we in een tijd leven waarbij de klant centraal staat. Voor mijn wedstrijden zit ik geregeld in een hotel. Dat is lastig, maar hier heb ik inmiddels een oplossing voor gevonden. Ik neem zelf mijn eten mee voor het ontbijt en de lunch. Voor de warme maaltijd overleg ik met de organisatie of het restaurant. Met wat creativiteit van de kok komt er dan vaak een lekker gerecht uit. Ik bak/kook graag en maak veel zelf. Ik vind het leuk om mijn creativiteit los te laten in de keuken. Inmiddels heb ik al veel nieuwe recepten bedacht en ontdekt die FODMAP-proof zijn. In het begin voelde ik me vaak een zeur, omdat ik veel producten niet kan eten. Inmiddels ben ik hier overheen gestapt. Het gaat om míjn prestaties, ik wil goed lopen. Het maakt me niet meer uit wat een ander denkt.
Het grootste verschil merk ik in mijn sportprestaties. Ik kan ’s middags weer vrijuit trainen en ook wedstrijden lopen. Ik heb mijn persoonlijke records flink verbeterd. Zo liep ik in het najaar van 2014 twee minuten van mijn persoonlijke record af op de halve marathon. En dat terwijl deze wedstrijd in de middag plaatsvond. In het verleden was ik al blij als ik de finish haalde zonder darmklachten of een pitstop onderweg. Ik heb grote stappen gezet met het hardlopen en daar ben ik heel blij mee. Ik durf weer nieuwe doelen te stellen. Ik durf zelfs te denken aan een marathon nu ik weet dat de sportdrank de oorzaak was van de klachten. Die twee kilo heb ik er nog niet bij, maar ik voel me goed, fitter en mijn sportprestaties zijn vooruit gegaan. Daarbij kan ik weer lekker trainen met mijn trainingsmaatjes. Ook niet onbelangrijk, ik geniet weer van eten nu ik weet wat ik kan eten zonder klachten te krijgen. Voor mij is FODMAP echt een uitkomst!
Lees meer over de sportprestaties van Mariska HIER, op haar website.
Hoi , al jaren had ik last van PDS en allerlei bekende klachten ,, , ik at altijd pillen voor mn maag tegen maagzuur , kon niet meer tegen brood wat voor n brood dan ook , melk en melkprodukten was uit den boze , kortom het belemmerde mijn hele doen en laten want sporten wil je niet stel dat je per ongeluk een wind laat , geen yoga, niet zwemmen , kortom ik deed steeds minder . ik ben sinds vorig jaar gestopt met roken , en sinds twee weken bezig met het Fodmap Dieet, .ik voel me echt als herboren , heb geen last meer van mn maag en mn darmen . ga normaal elke dag naar het toilet , , sport weer 3x in de week , loop veel en fiets meer dan anders , en de pillen hoef ik niet meer . het is geen wonderdieet , je moet echt alles uitvogelen , maar samen met mn dieetiste en alle informatie , plus het boek wat ik gekocht heb is het uitstekend te doen , en ook ben ik nu 2 kilo afgevallen , dus ik ben er echt heel blij mee , Tonny Wijngaard 62 jaar en levensgenieter
Hoi Mariska wat fijn voor je dat het Fodmap dieet je goed helpt en je steeds meer in de gaten krijgt wat voor jouw wel en niet werkt. Maar ik denk dat voor jouw het fijnste is dat je weer kan sporten! Succes met het sporten.
Groetjes van Marianne Scholten.
Leuk om jullie reacties te lezen!
Fijn dat je ook weer lekker kunt sporten Tonny!
Ik ben niet alleen blij dat ik weer heerlijk kan sporten, maar vooral ook dat mijn dagelijkse leven weer wat flexibeler is. Door minder klachten kan ik weer meer doen, denk ook aan sociale activiteiten als met vrienden afspr. of met mijn partner dingen ondernemen. Dat was voorheen een drama omdat ik vanaf de lunch klachten had.
Groetjes Mariska
Hallo Mariska,
Heel herkenbaar, je verhaal. Vooral dat zoeken naar bosjes herken ik sterk. Ook ik loop hard, en moet altijd zoeken naar een route waarbij ik veel bosjes tegenkom. Samen met anderen lopen heb ik hierdoor nooit gekund, je voelt je toch niet fijn bij het idee wat er zou kunnen gebeuren. Het vertrouwen in mijn lichaam is door dit alles behoorlijk weg. Sinds het FODMAP-dieet gaat het beter. Niet geweldig, maar wel beter. Zo goed, dat ik waarschijnlijk komende zondag weer een loop ga doen in Hoogeveen. En als ik me die dag niet goed voel, nou ja, jammer dan. Het lukt een volgende keer misschien wel!
Veel succes met je sport!
Groetjes, Rina
Hoi Rina,
Leuk om te lezen dat het nu bij jou ook beter gaat! Het is heel herkenbaar, met anderen voel je iets minder op gemak. Gelukkig hebben mijn teamgenoten er alle begrip voor.
Wat toevallig, ik zou eerst ook in Hoogeveen de Cascaderun lopen. Helaas geblesseerd en ben herstellende van een mindere periode agv PDS. Ik heb er vorig jaar nog gelopen. Ken veel lopers die er gaan lopen!
Veel succes en plezier!
Groetjes Mariska
Hallo Mariska,
Jammer dat je niet bij de cascaderun kon zijn. Het was erg leuk, druk en warm. Maar ik heb hem uitgelopen! Zonder bosjes of wc tussendoor. Het was misschien mijn geluk dat ik van te voren zo zenuwachtig was, dat ik al leeg was, maar ik was wel heel blij dat het goed ging. Dat geeft weer vertrouwen voor een volgende keer. Ik wens jou heel veel sterkte met je blessure en je PDS en misschien tot volgend jaar!
Groet, Rina
Wat een mooi stuk.
Ook ik ben nu bezig met FODMAP en begin nu te denken dat het gaat helpen.
Nadat ik me had voorgenomen mijn 1e marathon te gaan lopen, kwam meteen…o jee…hoe gaat dat met het lange trainen.
Helaas ook heel veel bosjes onderweg gezien. Het heeft meerdere hele mooie loopjes onwijs verpest.
Afgelopen zondag zowaar 30 kilometer gewoon kunnen genieten.
Uiteraard had ik de site voor de marathon al uitgespit of er dixies onderweg aanwezig zijn, maar ik ga nu hopen dat ik deze misschien niet nodig ga hebben.
Heel veel succes Mariska met je sporten!!
Wat leuk om te lezen Karin dat het ook bij je lijkt te werken!
Mooi doel de marathon! Heel veel succes met trainen!
En vooral genieten ook! Dat je lijf dit kan, het is een hele bijzondere afstand.
Bedankt voor je spontane reactie!
Groetjes Mariska
Dag Mariska,
Wat fijn dat je je ervaringen met FODMAP hier hebt gedeeld. Ik ben zelf aan het trainen voor mijn eerste marathon in Berlijn, en ben ook een bosjesloper :-(. Heb geen PDS-diagnose, ook omdat mijn klachten vooral (in grooooooote mate :)) tijdens het lopen optreden. Maar ik heb er wel zoveel last van dat het mijn trainingen en mijn loopplezier behoorlijk in de weg zit.
Weet jij toevallig of er meer lopers zijn die niet per see de diagnose PDS hebben maar wel het FODMAP-beperkte dieet hebben uitgeprobeerd en er baat bij hebben gehad?
Alvast heel veel dank voor je reactie!
Lieve groet,
Ruth
Hoi Ruth,
Leuk om je berichtje te lezen!
Wat een mooi doel de marathon van Berlijn! Heb deze zelf ook al 2x gelopen, is één van mijn mooiste marathonervaringen!
Heel vervelend je klachten. Ik zou je willen aanraden om er eens met een sportdiëtist naar te kijken. Pas op met zomaar dingen vermijden, zeker in een marathonvoorbereiding is goede voeding heel belangrijk!
Ik ken helaas geen andere hardlopers. Dit heeft er ook mee te maken dat ik het FODMAP dieet niet adviseer aan mensen die geen diagnose PDS hebben. FODMAP dieet vind ik te beperkt om zomaar aan iedereen te adviseren, daarbij komt dat het heel intensief is in de beginfase om te achterhalen welke FODMAP’s de klachten veroorzaken. Je moet goed kijken wat de klachten veroorzaakt.
Hoop dat alles goed gaat met je voorbereiding en je kunt achterhalen wat de triggers zijn waarom je met lopen veel last hebt!
Veel succes!
Sportieve groet,
Mariska